Bariatrik Cerrahi Sonrası Saç Dökülmesi Neden Olur?
Bariatrik cerrahi sonrası saç dökülmesi, özellikle ameliyattan sonraki ilk 3–6 ay içinde en sık karşılaşılan yan etkilerden biridir. Bu durum, genellikle “telogen effluvium” olarak adlandırılan geçici bir saç dökülmesi tipidir ve ameliyat sonrası yaşanan hızlı kilo kaybı, hormonal değişiklikler ve besin yetersizlikleriyle ilişkilidir.
Ameliyat sonrası (Tüp Mide, Gastrik Bypass) vücut ani bir stres sürecine girer. Bu dönemde saç kökleri dinlenme fazına (telogen evresi) geçer, bu da geçici ama yaygın bir dökülmeye yol açabilir. Kadın hastalarda bu durum, kozmetik ve psikolojik açıdan da önemli bir kaygı yaratmaktadır.
Saç Dökülmesinde Beslenme ve Vitamin Eksikliklerinin Rolü
Bilimsel araştırmalara göre bariatrik cerrahi sonrası saç dökülmesinin en önemli nedeni mikro besin eksiklikleridir. Özellikle şu besinlerin yetersizliğiyle güçlü ilişkiler bulunmuştur:
- Protein: Günlük yeterli protein alımı sağlanmazsa keratin sentezi azalır.
- Demir: Ferritin düzeyinin düşük olması saç foliküllerinin büyümesini durdurur.
- Çinko: Hücresel bölünme ve saç kökü onarımı için gereklidir.
- Biotin (B7): Saç ve tırnak sağlığını destekler.
- Vitamin B12 ve Folat: Hücre yenilenmesi ve DNA sentezi için önemlidir.
- Vitamin D: Düşük düzeyleri saç dökülmesiyle ilişkilidir.
2023 yılında Nutrients dergisinde yayımlanan bir derleme çalışmada, bariatrik cerrahi sonrası özellikle biotin, çinko, demir ve protein eksikliğinin saç dökülmesiyle doğrudan ilişkili olduğu belirtilmiştir (Martins et al., Nutrients, 2023).
Güncel Tedavi Yaklaşımları ve Destekleyici Takviyeler
Saç dökülmesinin tedavisinde öncelikli hedef, eksik besin öğelerinin yerine konmasıdır.
Uzman kontrolünde uygulanan tedavi yaklaşımları şunlardır:
- Yeterli Protein Alımı:
Günde en az 60–80 gram protein önerilir. Whey proteini veya kolajen bazlı destekler kullanılabilir. - Multivitamin Takviyeleri:
Bariatrik cerrahlarca önerilen özel bariatrik multivitaminler tercih edilmelidir. - Biotin ve Çinko:
Biotin 2–5 mg/gün, Çinko 8–15 mg/gün dozunda kullanılabilir. - Demir ve Folat:
Ferritin <50 ng/mL olan hastalarda destek tedavisi gereklidir. - Topikal Tedaviler:
Minoksidil (%2–5) gibi topikal ürünler, dökülmeyi azaltmada faydalı olabilir. - NAD+ ve Kolajen Desteği:
Longevity ve hücresel enerji metabolizmasını destekleyici bu takviyeler, saç foliküllerinde yenilenmeyi destekleyebilir.
Saç Dökülmesini Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler
- Ameliyat öncesi vitamin-mineral depolarının değerlendirilmesi
- Cerrahi sonrası düzenli laboratuvar kontrolleri (1, 3, 6 ve 12. ay)
- Yeterli hidrasyon (günde en az 1,5–2 L su)
- Stres yönetimi ve yeterli uyku
- Düzenli egzersiz ve dengeli beslenme
Bariatrik cerrahi sonrası saç dökülmesi genellikle geçici bir durumdur. Doğru beslenme, yeterli takviye ve sabırla, saçlar genellikle 6–12 ay içinde yeniden çıkmaya başlar.
Saç Dökülmesi Geri Dönüşsüz Değil
Unutulmamalıdır ki, bariatrik cerrahi sonrası saç dökülmesi çoğu zaman kalıcı değildir. Vücudun yeni metabolik düzene adapte olmasıyla birlikte saçlar yeniden uzar. Ancak bu süreçte yapılacak düzenli takipler, doğru takviyeler ve kişiye özel tedavi planı, sürecin sağlıklı ilerlemesini sağlar.
Prof. Dr. Halil Coşkun BariatrikLab ekibi, bariatrik cerrahi sonrası dönemde hastalarına özel vitamin-mineral planlaması, beslenme stratejileri ve fonksiyonel tıp temelli yaklaşımlar sunarak bu süreci bilimsel temellerle yönetmektedir.
Prof. Dr. Halil Coşkun
